Türkiye, 2025 yılının Nisan ayında son 30 yılın en sert don olaylarından biriyle karşı karşıya kaldı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre, 36 ilde hava sıcaklıkları gece saatlerinde -15 dereceye kadar düştü. Bu ani ve sert soğuma özellikle meyve bahçelerinde büyük zarara neden oldu.
Fındık, ceviz, kayısı, üzüm, dut, elma ve kiraz gibi ürünlerde henüz tomurcuklanma evresindeyken gelen bu dondurucu soğuklar, rekolte kayıplarını kaçınılmaz hale getirdi. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yaşanan durumu “Tarihimizin en büyük zirai don olaylarından biri” olarak nitelendirdi.
İklim Krizi Tarım Risklerini Derinleştiriyor
Uzmanlara göre bu tür ekstrem hava olayları artık daha sık yaşanacak. İklim değişikliği, tarımsal üretimdeki riskleri öngörülemez hale getirirken, üreticilerin en büyük güvencesi ise devlet destekli tarım sigortaları.
Bu noktada devreye TARSİM (Tarım Sigortaları Havuzu) giriyor. 2005 yılından bu yana faaliyet gösteren sistem, çiftçilerin karşılaştığı afetlerde ekonomik olarak ayakta kalmasını hedefliyor. TARSİM, hem ürün hem hayvan hayat sigortasıyla üreticiye destek sunuyor.
Tarım Sigortasında Hangi Branşlar Kapsamda?
TARSİM çatısı altında şu branşlar sigortalanabiliyor:
Bitkisel ürün sigortası
Köy bazlı verim sigortası
Gelir koruma sigortası
Sera sigortası
Büyükbaş ve küçükbaş hayvan hayat sigortası
Kümes hayvanları, su ürünleri ve arıcılık sigortası
İpek böcekçiliği
Bu sigortalarla; dolu, don, sel, fırtına, yangın, heyelan, taşıt çarpması, hortum gibi afetlerin neden olduğu ürün kayıpları güvence altına alınıyor.
Kimler Yararlanabilir, Nasıl Sigorta Yaptırılır?
Sigortadan yararlanmak isteyen çiftçilerin, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın il/ilçe müdürlüklerinde kayıt sistemine dahil olmaları ve bilgilerini her yıl güncellemeleri gerekiyor.
Poliçeler, TARSİM ile sözleşmeli sigorta şirketlerinin acenteleri aracılığıyla düzenleniyor. Tahmini prim tutarları ise TARSİM’in internet sitesinden önceden hesaplanabiliyor.
Poliçelerde İndirim ve Destekler Mevcut
Devlet destekli tarım sigortalarında çeşitli indirimler uygulanıyor:
Peşin ödeme yapanlara %5 indirim
40 yaş altı genç çiftçilere %5 indirim
Kadın üreticilere %10 indirim
Şehit/gazi yakını, engelli çiftçilere ve sözleşmeli üreticilere özel destekler
Devlet, Tarım Sigortası Primlerinin %70’ini Karşılıyor
Tarım sigortasının çiftçiler için erişilebilir olmasını sağlamak adına devlet, poliçe primlerinin ortalama %70’ini karşılıyor. Bu destek sayesinde üreticiler, düşük maliyetle yüksek riskleri güvence altına alabiliyor.
Kalan %30’luk kısmı ise üretici tarafından ödeniyor. Böylece dolu, don, sel, yangın, hortum gibi afetler karşısında çiftçilerin mali kaybı önemli ölçüde önlenmiş oluyor.
Hasar Ödemeleri Nasıl Yapılıyor?
Sigorta kapsamında zarar gören üreticilere, gerekli incelemelerin ardından en geç 30 gün içinde ödeme yapılıyor. Ziraat Bankası hesapları üzerinden yapılan bu ödemeler, tam hasarlı durumlarda poliçe süresi bitmeden de gerçekleştirilebiliyor.
TARSİM’e Talep Artıyor
2025 don felaketinin ardından TARSİM’e yapılan başvurularda büyük artış yaşandı. Özellikle don riski için teminat talep eden üretici sayısının rekor seviyeye ulaştığı bildirildi. Uzmanlar, yaşanan bu felaketin tarım sigortalarının yaygınlaşması için bir dönüm noktası olabileceğini belirtiyor.
Afetleri Önleyemeyiz Ama Güvence Altına Alabiliriz
Zirai don, dolu ve sel gibi afetler üretimi durma noktasına getirebiliyor. Bu nedenle tarım sigortası, yalnızca bir önlem değil, üretim zincirinin sürdürülebilirliği açısından stratejik bir güvenlik ağıdır. Üreticiler için sigorta yaptırmak artık bir tercih değil, zaruri bir ihtiyaç haline gelmiş durumda.
