Trafik sigortası fiyatlarının kaskoyu geçmesine yönelik eleştiriler artarken, UNICO Sigorta Genel Müdürü Ender Güzeler, NTV’de katıldığı programda sektörün mali yapısına ilişkin önemli veriler paylaştı. “Trafik sigortasında kamu otoritesinin belirlediği tavan primler uygulanıyor. Ancak sektör olarak %25 civarında zarar ediyoruz” diyen Güzeler, maliyetlerin serbest piyasada şekillendiğine, fiyatların ise regülasyonla belirlendiğine dikkat çekti. Güzeler’e göre çözüm serbest tarifeye geçilmesi ve değer kaybı tazminatlarında kapsamlı bir düzenleme yapılması.
Trafik sigortası primlerindeki yükseliş kamuoyunun gündeminde yer almaya devam ederken, UNICO Sigorta Genel Müdürü Ender Güzeler, NTV’de Noyan Doğan’ın sunduğu Bakış programında sektörün yaşadığı yapısal sorunlara dikkat çekti.
Trafik sigortası ile kasko sigortasının teminat yapısı ve fiyatlama sistemi bakımından kıyaslanmasının doğru olmadığını vurgulayan Güzeler, “Trafik sigortasında azami prim kamu otoritesi tarafından belirleniyor. Şirketlerin yukarı yönlü fiyat artışı yapma imkânı oldukça sınırlı” dedi.
“Fiyatı kamu belirliyor, maliyeti piyasa şekillendiriyor”
Sigorta sektörünün, trafik sigortasında karşı karşıya kaldığı mali yükü “tavşan kaç, tazı tut” benzetmesiyle özetleyen Güzeler, şu ifadeleri kullandı:
“Hasar maliyeti önden koşuyor. Biz ise zararı azaltabilmek için tazı gibi onu yakalamaya çalışıyoruz. Ama fiyatı biz belirleyemiyoruz. Bir yanda kamu otoritesinin koyduğu azami prim sınırı, diğer yanda serbest piyasa koşullarında artan yedek parça, işçilik, hukuki masraflar… Maliyet denetimsiz, ama fiyat denetim altında. Bu yapı sürdürülebilir değil.”
%25 zarar: Sadece hasardan ibaret değil
Ender Güzeler, sadece görünen hasar/prim oranlarının değil, poliçe süresince doğabilecek muhtemel hasarlar için ayrılan rezervlerin de şirketlerin kârlılığını etkilediğini belirtti. “2023 yılında trafik sigortasında hasar/prim oranı %140’tı, 2024’te bu %137’ye geriledi. Ancak yasal olarak ayırmak zorunda olduğumuz muallak hasar rezervleriyle bu oran %160 seviyesine çıkıyor. Finansal gelirlerle bunu kompanse etmeye çalışsak da sektörde ortalama %25 zarar söz konusu” ifadelerini kullandı.
Serbest tarifeye geçiş çözüm olabilir mi?
Kamuoyunda tartışılan “serbest tarife tüketiciyi mağdur eder mi?” sorusunu da yanıtlayan Güzeler, kasko örneğini göstererek şu değerlendirmeyi yaptı:
“Kaskoda serbest tarifeyle rekabet oluştu, iyi risk grubundaki sürücüler uygun primlerle sigortalanabiliyor. Trafik sigortasında da aynı yapı kurulabilir. Şirketler risk ayrıştırması yaparak, iyi sürücüye daha düşük, kötü sürücüye daha yüksek prim uygulayabilir. Şu an kamu müdahalesi nedeniyle tüm müşterilere neredeyse aynı fiyat uygulanıyor. Bu da fiyat adaletini zedeliyor.”
Hukuki süreçlerin maliyete etkisi büyük
Güzeler, gereksiz yere yargıya taşınan dosyaların hasar maliyetini artırdığını ve bunun tüketici lehine gibi görünse de sektörü finansal açıdan zorladığını ifade etti. “Hukuka yansıyan her dosyada avukat ve mahkeme masrafları oluşuyor. Bunlar da toplam maliyetin üzerine biniyor. Oysa birçok dosya yargıya gitmeden çözülebilecek durumda” dedi.
Değer Kaybı Uygulamalarında Uluslararası Farklar
UNICO CEO’su Ender Güzeler, değer kaybı uygulamasının Türkiye'de suiistimale açık olduğunu ve kapsamlı bir düzenleme gerektiğini belirtti.
“ABD’de sadece 2 eyalette uygulanıyor, 3 yaş altı ve yüksek bedelli araçlarla sınırlı. Avrupa’da (Fransa, Almanya) ise değer kaybı teminatı, kaskoya ek ihtiyari bir teminat olarak sunuluyor. Uzak Doğu’da (Japonya, Güney Kore) lüks araçlar dışında uygulanmıyor. Ayrıca her durumda bilirkişi incelemesi zorunlu. Türkiye’de ise bu tür ayrımlar yok. 10 yaşındaki araç bile değer kaybı talebinde bulunabiliyor.”
Değer kaybı nasıl oluşur?
Güzeler’e göre değer kaybı üç temel şekilde ortaya çıkıyor:
Onarılmayan hasarın değer düşüklüğü etkisi
Hatalı ya da eksik onarımdan kaynaklı değer düşüklüğü
Orijinal olmayan parça kullanımı nedeniyle aracın piyasa değerinin düşmesi
Ancak Türkiye’de bu üçlü yapı ayrıştırılmadan, doğrudan “değer kaybı” olarak tazminat ödeniyor. Bu durum hem hesaplamada belirsizlik yaratıyor hem de suistimallere açık hale getiriyor.
“Bazı durumlarda araç sahibi orijinal parçayla onarım yaptırmasına rağmen, değer kaybı talep edebiliyor. Oysa değer kaybı, gerçek anlamda piyasa değeri kaybı varsa gündeme gelmeli.”
